⭕️چراغ روغن
چراغ هشدار فشار روغن موتور معمولا با علامت ظرف روغن یا واژه oil نشان داده می شود. اگر چراغ روغن روشن بماند به این معنی است که اویل پمپ روغن تحت فشار را از دست داده که این موضوع ممکن است، منجر به آسیب جدی به موتور شود که ظرف فقط چند ثانیه رخ می دهد. از میان همه چراغ های هشدار چراغ فشار روغن بیشترین خطر را برای آسیب مکانیکی جدی فراهم می آورد.بعلاوه راننده کمترین زمان را در اختیار دارد تا بهترین عملکرد را در هنگام روشن شدن این چراغ داشته باشد.
🔴اگر چراغ روغن همچنان روشن باقی مانده است بلافاصله خودرو را به کنار جاده کشانده و موتور را خاموش کنید با امداد خودرو تماس بگیرید تا خودرو را بکسل کنند در این حالت پیشرانه در موقعیت خطرناکی قرار گرفته است. سعی نکنید به رانندگی ادامه دهید زیرا با این کار دامنه آسیب را بیشتر می کنید و یک خسارت جزئی خودرو را به تعویض کامل موتور می کشاند.
روغن موتور چندین کار انجام می دهد:
🔴اولین کار روغن این است که قطعات فلزی داخل پیشرانه را روان کاری کرده و اصطکاک را کاهش می دهد تا به نرمی حرکت کنند.
🔴دومین کار روغن این است که به پخش و توزیع متناسب گرما در موتور کمک کرده و مانع از این می شود تا قظعات در اثر حرارت زیاد ذوب شوند یا آسیب ببینند. آخرین کاری که روغن موتور انجام می دهد این است که و کثیفی و ذرات ریز را جمع کرده و آنها را در روغن فیلتر موتور قرار می دهد. کم کردن روغن ممکن است به دلیل نشتی آن باشد در این صورت بهتر است واشرها و درزبندی ها بررسی شوند یا ممکن است هنگامی که برای بار آخر روغن را عوض می کردید.فیلتر روغن یا پیچ کارتر خوب بسته نشده باشد . اگر روغن سوخته باشد احتمالا قطعات داخلی موتور نیاز به تعویض دارند یکی از آنها ممکن است رینگ پیستون و یا اویل پمپی باشد که ضعیف یا خراب شده است.
⭕️اهمیت توجه به روغن ترمز
بدون شک سیستم ترمز هر خودرو و وسیله نقلیه را می توان به عنوان یکی از مهمترین قسمت های آن نام برد که وظیفه سنگین ایمنی سرنشینان را بر عهده دارد. انجام صحیح این وظیفه و عملکرد سیستم ترمز بستگی شدیدی به مایع ترمز (روغن ترمز) درون آن دارد.
روغن ترمز یا مایع ترمز، سیالی است که وظیفه انتقال فشار از پمپ ترمز به بوستر و لنت ترمز را بر عهده دارد. این مایع بدلیل خصلت عملکرد خود باید دارای حداقل تراکم پذیری باشد. به راحتي در آب حل ميشود. رنگ را به سرعت از بين ميبرد و قابليت جذب رطوبت دارد
روغن ترمز که بر پایه گلیکول تولید می شود و از خاصیت تراکم ناپذیری و نقطه جوش بالایی برخوردار است و اخیرا با پایه سیلیکونی نیز تولید شده است که البته با این که خواص آن نسبت به پایه گلیکول بهبود یافته است .
طبقه بندی روغن های ترمز توسط معیارهای تعیین شده از طرف دپارتمان حمل و نقل ایالات متحده انجام می گیرد. این طبقه بندی، روغن های ترمز را به دسته های DOT3، DOT4 و DOT5 تقسیم می کند. روغن ترمز های DOT3 و DOT4، روغن های بر پایه ی گلیکول می باشد که توانایی جذب آب را دارد. روغن ترمز DOT5 یک روغن پایه ی سیلیکونی بوده و فاقد توانایی جذب آب است.
به توصیه کارشناسان و سازندگان خودرو در صورت زندگی و تردد خودروی شما در آب و هوایی مانند شهر تهران،روغن ترمز خودرو می بایست هر دو سال يك بار يا با طي هر 40 تا 50 هزار كيلومتر اقدام تعویض گردد و در صورت تردد زندگی در مناطق شرجی و مرطوب مانند شهرهای شمالی، ضروریست روغن ترمز خودرو هر سال يكبار و يا هر 20تا 25 هزار كيلومتر تعویض شود.
🔴 نحوه تشخیص زمان تعویض
خيلي راحت و با چشم مي توان تشخيص داد كه روغن ترمز اشباع شده. روغن ترمز تازه بسيار شفاف است اما روغن اشباع شده كدر به نظر مي آيد.
هيچگاه چند مارك مختلف روغن ترمز را با هم تركيب نكنيد.
از ريختن روغن هاي هيدروليك و روغن موتور يا هر ماده ي ديگري در سيستم اجتناب كنيد زيرا به سرعت به سيستم ترمز آسيب ميزند و همچنين به خاطر نداشتن خواص روغن ترمز عملكرد خوبي نخواهد داشت.
هميشه سعي كنيد از روغن ترمز تازه و نو براي پر كردن روغن ترمز استفاده كنيد و سعي كنيد به مقدار مورد نياز و در قوطي هايي با حجم كم خريداري كنيد زيرا روغن ترمزي كه براي مدتي در معرض هوا قرار گرقته باشد اشباع شده و خاصيت خود را از دست ميدهد.
از روغن ترمزهايي كه مدت طولاني در جايي نگه داري شده است نيز استفاده نكنيد.
پس از هر بار تعويض روغن ترمز حتما سیستم ترمز را براي امنيت خود هواگيري كنيد .
❌ مطالب مفید و مورد استفاده برای عموم را به دیگران نشر دهید .
💢 روغن موتور خودرو و نکاتی چند :
روغن موتور نقشی بسیار مهم را در خودرو بازی میکند و کارایی نامناسب آن مشکلات و هزینه‌های بالایی را برای راننده به‌همراه دارد.
پایه بیش تر روغن های موتور که به آنها، روغنهای مینرال یا معدنی گفته می‌شود، نفت خام است که طی فرآیندهای پیچیده به محصول جهت مصرف نهایی در خودروها تبدیل می شود. البته روغن موتور در سالهای اخیر به جز نوع مینرال، به دو نوع نیمه‌سنتتیک و تمام‌سنتتیک نیز تقسیم می‌شود که در حقیقت انواعی از روغن مهندسی‌شده هستند. وظایفی که روغن های روان‌کار در پیشرانه خودرو بر عهده دارند، به طور خلاصه عبارتند از:
الف- روان‌کاری:
به حداقل رساندن اصطکاک و ساییدگی میان قطعات در حین کارکرد
ب- انتقال حرارت:
خارج ساختن حرارت ایجاد شده در موتور و خنک کردن قطعات متحرک
ج- آب‌بندی:
با تشکیل لایه‌ای از روغن میان پیستون و سیلندر در موتورهای درون‌سوز به منظور جلوگیری از فرار گازهای متراکم
د- ضربه‌گیری:
جذب بخشی از ارتعاشات و ضربات حین انجام اعمال مکانیکی روی قطعات
هـ- انتقال مواد:
انتقال ذرات ناشی از سایش قطعات و نیز ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و سوخت
⭕️ برای کارایی بهتر روغن موتور خودرو چه نکاتی را رعایت کنیم؟
بخش عمده وظایف فوق را مواد افزودنی که به روغن پایه اضافه می شوند، انجام میدهند. این مواد در عین حال، رنگ روغن را کمی تیره می کنند، ولی از شفافیت آن نمی‌کاهند. برای آن که همیشه خودرویی سرحال داشته باشیم، بهتر است موارد زیر را مو به مو اجرا کنیم .
1- رنگ روغن به تنهایی ملاک مناسبی برای تشخیص کیفیت روغن موتور نیست و فقط افراد متخصص می توانند تا حدودی با بررسی ظاهری و نهایتا با انجام آزمایش های مربوطه، در مورد کیفیت روغن اظهار نظر کنند. مواد افزودنی مورد استفاده در روغن موتور، معمولا موجب تیره شدن رنگ آن می شوند. روغن موتورهای مرغوب در اثر جذب براده های فلزات ناشی از سایش قطعات روی یکدیگر، دوده ناشی از احتراق، گرد و غبار و سایر آلاینده ها، تیره‌تر می شوند. اما تفاوت روغن کارکرده و کارنکرده در شفافیت آن‌هاست، به طوری که روغن مناسب و دارای افزودنی های ویژه، شفاف و کمی تیره است. اما روغن کارکرده علاوه بر تیره بودن، کدر هم می باشد و این کدر (سیاه) شدن رنگ روغن موتور حین کارکرد، نشانه افت کیفیت روغن نبوده، بلکه نشانه عملکرد صحیح روغن در موتور و مصرف تدریجی افزودنی های روغن موتور است و لذا سیاه شدن رنگ روغن موتور نشانه فرا رسیدن زمان تعویض آن نبوده و تا کیلومتر پیمایش توصیه شده خودروساز و شرکت تولید کننده روغن موتور، کارایی لازم را خواهد داشت. بنابراین چنان‌چه رنگ روغن پس از مدتی کارکرد تغییر نکند، نشانه عدم توانایی انتقال مواد زائد و رسوبات از لابه لای قطعات و در نتیجه نامناسب بودن آن است.
2- نوع روغن موتور مصرفی باید با نوع موتور وسیله نقلیه متناسب باشد. در این مورد لازم است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کرده و توصیه سازنده خودرو مد نظر قرار گیرد.
3- مصرف‌کننده روغن موتور، باید از استاندارد سطح کیفی و پیمایش واقعی روغن موتور شناخت کافی داشته باشد.
4- استفاده از روغن های مظروف تولیدشده توسط سازندگان معتبر که روی بسته‌بندی آنها، مشخصات مربوطه شامل سطح کیفی و کیلومتر کارکرد مناسب درج شده است، مطمئن‌تر است.
5- تنظیم موتور به منظور جلوگیری از وارد شدن فشارهای اضافی روی قطعات آن و همچنین بررسی وضعیت روغن موتور ضروری است.
6- شرایط عملیاتی کارکرد موتور از قبیل مدت زمان فعالیت، میزان بار وارده، دما، رطوبت و سایر عوامل محیطی، تاثیر مستقیم بر کارایی و کیفیت روغن موتور دارند.
7- تعویض به‌موقع فیلترهای هوا و روغن و نیز شست وشوی بدنه موتور، موجب افزایش عمر روغن می گردد.
8- کیفیت لاستیک و تنظیم باد آن، از وارد شدن بار اضافی بر موتور کاسته و زمان تعویض روغن موتور را به تاخیر می اندازد.
9- راکد ماندن روغن در داخل موتور دلیلی بر حفظ کیفیت آن نیست، بلکه باید پس از چهار تا شش ماه برای روغن های با سطح کیفی پایین و شش تا 12 ماه برای روغن های تولید شده با سطح کیفی بالا، روغن کارنکرده را تعویض کرد. برای تعیین زمان دقیق‌تر بایستی به توصیه‌های سازنده خودرو، توجه کرد.
10- سطح روغن نشان‌داده‌شده روی میله اندازه‌گیری یا همان گژ واقع در مخزن روغن، همواره باید بین دو علامت L و H باشد. به طور کلی اگر به خط پائینی یا L نزدیک تر باشد بهتر از این است که به H یا خط بالایی برسد.
11- در صورت کاهش میزان روغن، مقدار اضافه‌شده باید از همان نوع قبلی باشد.
12- داشتن گران‌روی یا ویسکوزیته مناسب از مشخصه‌های مهم روغن موتور است. استهلاک بیشتر، افزایش حرارت قطعات موتور، مصرف سوخت بالاتر و دیر روشن شدن در هوای سرد از معایب عدم انتخاب صحیح روغن متور با گران‌روی مناسب است.
13- به منظور حصول اطمینان از کارکرد مناسب، استفاده از روغنهای چند درجه‌ای یا مالتی‌گرید که به آنها چهارفصل هم گفته می‌شود بهتر است.
14- شرایطی نظیر رانندگی با سرعت بالا ویا طولانی مدت، دماهای بالا، نقاط با شیب تند، پیمودن مسافت های بسیار کوتاه، خاموش و روشن کردن متناوب موتور، حرکت در ترافیک های سنگین شهری و درصد بالای گوگرد سوخت (در موتورهای دیزلی) مصرف روغن موتور را افزایش داده، از کیفیت و عمر آن می کاهد.
مناسب ترین زمان تعویض روغن موتور
شاید بارها شنیده باشید که فلان روغن موتور را در 5000کیلومتر ویا 10000 کیلومتر باید تعویض کرد.ملاک این زمان کارکرد چیست؟وبه چه دلیل این زمان برای روغنهای مختلف متفاوت است .این نوشته به شما کمک خواهد کردضمن کسب اطلاعات لازم در خصوص موارد تاثیر گذار در تعویض روغن، زمانی که روغن موتور دستگاه باید تعویض شود مشخص می گردد
زمان مناسب جهت تعویض روغن خودرو
توصیه اغلب سازندگان خودرو در مورد زمان و کیلومتر تعویض روغن موتور در خودروهای بنزینی با تکنولوژی روز دنیا هر 12000 هزار کیلومتر (7500 مایل)، یا هر یک سال یک بار می باشد. با این حال شرایط ذکر شده در مورد کارکرد خودرو در حالت معمولی می باشد بنابراین در شرایط سخت کارکرد…
توجه کنید که هنگام تعویض روغن موتور و فیلتر روغن، زمان تعویض روغن موتور به مسافت طی شده خودرو و مدت زمان ماندن روغن در داخل کارتر موتور بستگی دارد. زیرا تغییرات خواص روغن موتور هم بستگی به مقدار کارکرد موتور دارد و هم بستگی به مدت زمانی که روغن در موتور بوده است. موارد استثنایی مثلا استارت زدن زیاد در هوای سرد یا حرکت زیاد در مسیرهای پر ترافیک، مدت زمان تعویض روغن موتور و فیلتر روغن را جلو می اندازد.
توصیه شرکتهای نفتی در مورد زمان تعویض روغن جهت محافظت بیشتر موتور خودرو 3 تا 6 ماه، بدون هیچ کارکردی و حداکثر کیلومتر 4800 (300 مایل ) درهر شرایط کارکرد می باشد.
از روغن های موتور استاندارد خودرور خود استفاده کنید
بهتر است هر وقت که روغن موتور را عوض می کنید فیلتر روغن را هم تعویض کنید.
روغن موتور نباید از علامت های روی گیج (گژ) بالاتر و یا پایین تر باشد زیادی روغن موتور باعث افزایش مصرف بنزین شده و علاوه بر تشکیل لایه رسوب کربنی به شمع های موتور آسیب می زند.
در شرایط کارکرد سخت مثل طی مسافت های کوتاه، در جا کار کردن زیاد، ترافیک و یا حرکت در محیط های با گرد و غبار زیاد، شرایط آب و هوایی نامناسب (مناطق سرد سیر)، (مناطق گرم سیر)، روغن موتور را هر 5000 هزار کیلومتر تعویض کنید.
البته روغن برخی خودرو های جدید را می توان تا 12000 کیلومتر تعویض نمود اما باید توجه داشته باشیم افزایش کیلومتر تعویض موجب افزایش صدمات ناشی از تجمع رسوبات به صورت لجن و کاهش کارایی و آلودگی بیشتر محیط زیست می گردد.
چرا روغن موتور باید تعویض گردد:
روغن از زمان شروع کار موتور در معرض اکسیده شدن و تجزیه حرارتی و آب و سوخت خام قرار دارد.لذا روغن پایه آن شروع به آلوده شدن و از دست دادن کیفیت خود می نمائید.و از طرفی مواد افزودنی آن نیز رفته رفته مصرف می شوند.مثلا مواد افزودنی پاک کننده ظرفیت معینی برای جذب و معلق نگه داشتن ذرات دارد.جالب است بدانید به ازای مصرف یک لیتر بنرین ، یک لیتر آب تولید می شود که مقداری از آن به صورت بخار از اگزوز خارج می شود و مقداری از آن نیز به روغن اضافه می شود.
ایا سیاه شدن روغن نشاندهنده رمان مناسب برای تعویض روغن است؟
بسیاری تصور میکنند که سیاه شدن روغن دلیل خراب شدن آن است.در صورتیکه عکس آن صادق است.یعنی اگر در یک دستگاه سالم روغن پس از مدتی استفاده سیاه نشد باید آن را تعویض نمود. در یک موتور سالم زود سیاه شدن روغن بعلت خاصیت پاکنندگی روغن موتور است ، یعنی ماده افزودنی پاک کننده در روغن موتور ، دوده حاصل از احتراق را در خود بصورت معلق نگه می دارد و طبعا سیاه می شود.اگر روغن موتور شما دیر سیاه شده باید نگران شد.بدین معنی که روغن قدرت جدب و معلق نگه داشتن دوده ها و مواد زائد را ندارد. واین دوده ها و آلودگی ها روی قطعات موتور و لابلای آنها ته نشین شده و باعث عدم انتقال حرارت ، سائیدگی ، چسبیدن رینگ و روغن سوزی بیش از اندازه و کاهش تراکم گاز و کشش موتور خواهد شد.
عوامل موثر در مدت کارکرد تعویض روغن موتور :
1- شرایط کار دستگاه و موتور آن
2-کیفیت مکانیکی موتور به ویژه سیستم سوخت رسانی و انژکتورها و نیز وضیعت برق آن
3-کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی
4-کیفیت فیلترهای هوا و روغن
5-نوع و مدل و سال ساخت موتور و خودرو
6-مدت زمانی که روغن در کارتر می ماند
منظور از شرایط کار موتور و خودرو چیست؟
1-سرعت خیلی زیاد خودرو ، و رانندگی در فواصل طولانی (تخته گاز رانندگی کردن)
2-رانندگی با بار زیاد و در سر بالائیها و یدک کشیدن ها
3-زیاد در جا کارکردن موتور (مثل ترافیک سنگین)
4-رانندگی در سرما قبل از اینکه موتور کمی گرم شده باشد
5-به طور مستمر مسافتهای کوتاه را طی کردن و خودرو را خاموش و روشن کردن به ویژ در سرما
6-رانندگی در هوائی که خیلی مرطوب و یا خیلی گرد و غبار داشته باشد.
لذا در این شرایط توصیه می گردد که روغن موتور زودتر تعویض گردد . با توجه به تجربیات موجود رعایت این نکته برای طول عمر موتور توصیه می گردد
نوع و کیفیت سوخت چه نقشی در تعویض روغن دارد؟
سرب موجود در بنزین که برای بهسوزی بهتر به بنزین اضافه می شد پس از ورود به روغن باعث اکسید شدن سریعتر روغن می گردید.در حال حاضر این ماده از بنزین موجود در کشور حذف گردیده است.بنزین با اکتان پایین نیز به دلیل عدم یک احتراق کامل باعث اضافه کردن دوده بیشتر به روغن می گردد.استفاده از بنزینهای سوپر نیز این مورد را تاحدودی کاهش می دهد.
ایا نوع روغن نقش مهمی در مدت زمان تعویض خواهد داشت؟
عموما با بالا رفتن مدل خودروها شرایط موتور نیز از لحاظ سرعت و راندمان حجمی و در نتیجه فشار وارده و درجه حرارت ایجاد شده بالاتر می رود.سازندگان سعی نموده اند علاوه بر ساخت روغن های متناسب با مدل های جدید روغن هائی نیز بسازند که مدت زمان تعویض آن نیز بیشتر باشد.لذا معتبرترین مرجع برای تعویض روغن سازنده موتور است.سازندگان موتور معمولا موتور را برای حالت عادی (با شدت کار منوسط) ذکر می کنند.بدیهی است اگر شرایط کار موتور سخت تر شود باید زمان تعویض روغن را کاهش داد.
| میزان کارکرد |
نوع و کیفیت روغن موتور |
| ۳۰۰۰کیلومتر |
CC/SC |
| ۴۰۰۰کیلومتر |
CC/SD |
| ۵۰۰۰کیلومتر |
SE/CC |
| بیش از ۱۰۰۰۰کیلومتر |
SG |
**این حروف مشخص کننده سطح کیفیت بر روی ظرف حاوی روغن درج شده است
توجه:اگر خودرو مدت قابل ملاحضه ائی در یک طوفان خاک یا شن (مثل حرکت در نقاط کویری) کار کند ، وضعش از حالت عادی متفاوت است و روغن را باید در اولین فرصت تعویض کرد چون مقدار قابل ملاحضه ائی خاک و ماسه وارد روغن شده و آنرا به گرد سمباده معلق در روغن تبدیل نموده است که اگر تعویض نشود به سرعت سائیدگی و فرسودگی ایجاد خواهدشد.
نکته جالب و مهم دیگر اینکه در سالهای اخیر با وجود معرفی استانداردهای بسیار بالا برای کیفیت روغن موتورها توصیه زمان تعویض توسط سازندگان خودروها برای این روغن ها افزایش نیافته است وحتی کاهش یافته است.مثلا اکثر خودروسازان یک روغن API SJ را برای حدود 10000کیلومتر کارکرد توصیه می کننددر صورتیکه با توجه به کیفیت بالای این روغن ها انتظار 20000کیلومتر و بیشتر می رفت.علت اینست در موتورهای امروزی میزان روغن سوزی به دلیل مسائل زیست محیطی ، بسیار محدود شده و لذا سر ریز روغن جدید روی روغنی که داخل موتور است ، کاهش یافته و روغن داخل موتور بدون انکه توسط سرریز روغن جدید تقویت شود باید بار شدید کار در موتور را تحمل کند که مسلما میزان این تحمل محدود خواهد شد.
لذا با توجه به اینکه در بازار کشور روغن برای موتور ها در هر درجه ائی یافت می شود توصیه می گردد با رجوع به دستور العمل کارخانه سازنده نسبت به استفاده از روغن توصیه شده اقدام گردد و فقط در خصوص زمان تعویض ، مسائل ذکر شده رعایت گردد.
موارد مهم
- جهت تخلیه روغن موتور استفاده از دستگاه های مکش روغن از بالا توصیه نمی شود به دلیل تجمع رسوبات، لجنها و سایر آلاینده ها در کف کارتر، بهتر است که تخلیه روغن موتور از محل پیچ کارتر باشد.
- روغن موتور ها با سطح کیفیت (API) پایین تر به هیچ وجه نباید برای موتورهای با تکنولوژی بالا تر استفاده شود.
- برای استفاده از روغن های با سطح کیفیت (API) بالاتر نیز برای خودروهای قدیمی بایستی احتیاط کرد و به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنیم.
- از مخلوط کردن یک مدل روغن با روغنهایی که سطح کیفیت شان با هم متفاوت است خوداری کنیم.
- سیاه نشدن روغن به معنای مرغوبیت آن نیست، بلکه بدین معناست که روغن قابلیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی ها را نداشته است.
- در هنگام شستشوی موتور خودرو مقداری روغن و چربی شسته شده و به زمین می ریزد که شدیدا” باعث آلودگی محیط زیست می گردد.
- روغن سوخته، روغن ترمز، ضد یخ، و باتری خراب برای محیط زیست زیان آور است لذا از دور ریختن آنها در محیط زیست خودداری نموده و یا آنها را به عنوان زباله های زیان آور تحویل مامورین بازیافت دهید.
سیستم روغنکاری خودرو
موتور بوسیله روغن موجود در کارتل روغنکاری می شود روغن توسط پمپ از کارتل کشیده شده و به تمام قطعاتی که حرکت نسبی دارند ارسال می شوند روغن موتور که بین 4 تا 6 لیتر است توسط اویل پمپ مکیده شده و پس از تصفیه بوسیله فیلتر با فشار معینی به مدار روغنکاری ارسال شده و سپس به یاتاقانهای اصلی و فرعی هدایت می گردد.روغن رسیده به هر یاتاقان در سطح محور توزیع شده و مقداری از ان از سوراخ لنگ به محورهای لنگ ارسال گردیده و انها را روغنکاری می کند محورهای لنگ در حال چرخش روغنهای خارج شده از یاتاقان را به دیواره های سیلندر و زیر پیستون می پاشند که دو عمل ضمن آن صورت می گیرد:
ابتدا روغنکاری دیواره سیلندر و پیستون , سپس خنک کاری پیستون و سیلندر روغن های برگشتی از دیواره سیلندر روی یاتاقان های اصلی , میل سوپاپ , تایپت ها و دنده میل سوپاپ پاشیده شده و انها را روغنکاری می کند. تایپت ها هیدرولیکی بوسیله مدار اصلی روغن کاری می شوند میل اسبکها و دستگاه سوپاپ بوسیله لوله روغن منشعب از مدار اصلی روغنکاری می شوند. از مدار اصلی لوله نازکی روغن را به نشاندهنده فشار روغن انتقال می دهد و یا این عمل بوسیله سیم بطریقه الکتریکی از مدار روغن فرمان می گیرد.پس از اویل پمپ فیلتر تصفیه روغن قرار دارد که روغن تحت فشار را قبل از استفاده در یاتاقانهاتصفیه می کند
روش های کنترل روغن ریزی
روغن ریزی یاتاقانها جلو و عقب میل لنگ را بوسیله کاسه نمد کنترل می کنند روی میل لنگ و قبل از یاتاقان ها عقب یک صفحه روغن برگردان وجود دارد که قطرش بیشتر از قطر میل لنگ بوده و روغنهای رسیده را به کارتل باز می گرداند. با وجود پیش بینی های لازم جهت جلوگیری از روغن ریزی معهذا نشتی کمی از دو انتهای میل لنگ غیر قابل جلوگیری می باشد در صورت خرابی یاتاقانها و کاسه نمدها مقدار نشتی افزایش یافته و در یاتاقان ها عقب روغن های نشت کرده به صفحه کلاچ نفوذ نموده و کار دستگاه کلاچ را مختل می نماید
چگونه روغن موتور الوده می شود
بیشترین علت الوده سازی روغن موتور احتراق ناقص است زیرا از طریق محفظه احتراق دوده و پس مانده های سوخت ناقص وارد کارتل شده و با قطرات بخار اب ترکیب گردیده و مواد شیمیایی مضری بوجود می آورد اکثر مواد الوده ساز روغن در موقع سرد کار کردن موتور به کارتل نفوذ می کند در هنگام گرم کار کردن موتور اب حاصل از سوختن هیدروکربور بصورت بخار از اگزوز خارج شده و تقطیر نمی شود.در اثنای فعل و انفعالات مواد خورنده ای مانند اسید سولفورو تولید می شود که همراه بخار آب تقطیر گردیده و وارد کارتل می گردد عمل تقطیر اب و اسید سولفورو در موقعی شدت می یابد که درجه حرارت دیوراه سیلندر کمتر از 60 درجه سانتیگراد باشد این مواد پس از تقطیر به کارتل ریخته و به علت سنگینی در کف ان قرار می گیرد مواد رسوب کرده با کثافات و فلزات پوسیده و ذرات ر ترکیب شده و در اثر گرمای محیط ترکیبات لجنی چسبنده ای تولید می کند که باعث انسداد مجاری روغن می گردد. از طرف دیگر در موتور سرد بنزین از دیواره های سیلندر به کارتل نفوذ و روغن موتور را رقیق می کند روغن رقیق شده نه تنها کیفیت روغنکاری مطلوبی ندارد بلکه مقدار نشتی و روغن ریزی نیز افزایش می یابد. مقدار تقطیر اب و اسید سولفورو ظرف چند دقیقه در هوای سرد برابر است با تقطیر همان مقدار آب و اسید که در چندین ساعت در هوای گرم و شرایط عادی انجام گیرد.
پمپ روغن یا اویل پمپ
در همه موتورها نیروی پمپ روغن از میل سوپاپ تامین می شود، گاهی دندانه محرک روی محور پمپ روغن قرار دارد و انتهای ان نیز بصورت کوپلینگ میل دلگو را بحرکت در می اورد و گاهی دندانه محرک روی محور دلکو قرار داشته و اویل پمپ بوسیله کوپلینگ از انتهای محور دلکو نیرو می گیرد.
پمپ روغن دنده ای
اویل پمپ دنده ای رایج ترین پمپ روغن است که نیروی خود را از میل سوپاپ دریافت می کند درپمپ دنده ای دو چرخ دندانه وجود دارد که با یکدیگر درگیر بوده و در محفظه داخلی پمپ گردش می کنند یکی از دو چرخ دندانه محرک است و بوسیله محور پمپ روغن می گردد و دیگری متحرک بوده و در روی محور ثابتی که در داخل بدنه پمپ قرار دارد حرکت می کند.وقتی چرخ دندانه ها در داخل محفظه بسته پمپ حرکت چرخشی می کنند در قسمتی از محفظه حجم مرتبا افزایش پیدا کرده و فشار در انجا کاهش می یابد در این قسمتی که افزایش حجم ایجاد می شود لوله مکشی پمپ را قرار داده اند و در ان قسمتی که حجم به کوچکترین مقدار خود می رسد لوله فشاری یا خروجی را نصب می کنند، بنابراین با چرخش دندانه ها روغن از کارتل مکیده شده و وارد فضای داخلی پمپ می شود سپس با چرخش بدور دندانه ها به محفظه ای که دارای حجم کوچکی است هدایت گردیده و فشار آن افزایش می یابد روغن با همین فشار وارد مدار روغنکاری شده و به وظیفه خود عمل می کند.
پمپ روغن روتوری
پمپ روغن روتوری مانند پمپ دنده ای است تفاوت ان با نوع دنده ای در روتور خارجی ان است روتور خارجی در محیط دندانه محرک واقع شده و بطور داخلی در ان شیارهایی ایجاد کرده اند روتور خارجی بجای چرخ دنده دیگر عمل می کند مرکزهای روتور خارجی و روتور داخلی رویهم منطبق نیست و لذا روتور داخلی با محور اویل پمپ هم مرکز بوده و فقط حرکت دورانی می کند در صورتی که روتور خارجی دارای مرکز دوران خارج از مرکزی بوده و وقتی بوسیله روتور داخلی به حرکت در می اید دو حرکت انجام می دهد یکی حرکت دورانی و دیگری حرکت انتقالی بنابراین هرگاه در جایی که حجم بزرگترین اندازه را پیدا می کند سوراخی ایجاد کرده و به کارتل وصل کنند روغن در اثر اختلاف فشار وارد پمپ می شود و اگر سوراخ دیگری در تنگ ترین موضع ایجاد شود روغن تحت فشار از ان مجرا به مدار روغنکاری ارسال می شود.
سوپاپ کنترل فشار روغن یا فشار شکن
پمپ روغن در اکثر مواقع بیش از نیاز روغنکاری موتور روغن پمپ می کند زیرا شدت جریان روغن ارسالی باید از شدت جریان روغن مصرفی زیادتر باشد تا در صورت بروز نشتی و یا افزایش روغن ریزی در یک محل کمبود روغن در یاتاقانها اصلی بوجود نیاید، بنابراین در حالت نو بودن موتور و یا عدم عیب در مدار روغنکاری فشار روغن بیشتر از حد مجاز می باشد لذا مدار روغنکاری را مجهز به سوپاپ کنترل فشار می کنند.
سوپاپ فشار وظیفه دارد فشار روغن مدار را همواره ثابت نگهداشته و در صورتی که فشار از حد لازم تجاوز کند نیروی فنر سوپاپ خنثی گردیده و با حرکت پیستون به یک طرف مدار تحت فشار به مدار ورودی ارتباط پیدا می کند و فشار مدار ثابت می شود .سوپاپ فشار را معمولا خارج از ساختمان اویل پمپ می سازند تا در صورت نیاز بتوان به سهولت آن را بازدید کرده و یا مورد ازمایش قرار داد.
منابع: جزوات آموزشی شرکت نفت بهران نوشته آقای حجت اله امانی دولت سرا
