یکی از اجزای الکتریکی خودرو که در صورت عدم عملکرد صحیح باعث خاموش شدن یا بد کار کردن خودرو خواهد شد، رله دوبل می باشد. همانطور که از نام این قطعه پیداست، رله دوبل در حقیقت متشکل از دو رله مجزاست که یکی از رله ها با عنوان رله اصلی و رله بعدی به نام رله دوم یا پمپ بنزین می باشد. وظیفه اصلی رله دوبل در خودرو، تامین ولتاژ برق مورد نیاز قسمت های مختلف سوخت رسانی و همچنین ECU  می باشد. رله دوبل در حقیقت قطعه ای است که وظیفه کنترل و برق رسانی به قسمت های سوخت رسانی و کامپیوتر خودرو را برعهده دارد. در صورت خرابی این قطعه، معمولا خودرو روشن نخواهد شد و عملکرد آن با اخلال مواجه خواهد شد. رله دوبل در سه حالت مختلف می تواند برق مورد نیاز قطعات خودرو را تامین کنید. از آنجا هر کدام از این قطعات در حالت های مختلف سوئیچ بسته، سوئیچ باز و خودروی روشن، به میزان نیروی الکتریکی متفاوتی نیاز دارند، از این جهت این رله در خودرو تعبیه شده است تا در این سه حالت بتواند دقیقا همان میزانی برق رسانی داشته باشد که قطعه مورد نظر نیاز داشته باشد.

 رله دوبل در سیستم سوخت رسانی انژکتوری وظیفه دارد که برق کلیه قطعاتی که با ۱۲ ولت کار می کنند ، اعم از سنسور ها ( سنسور موقعیت میل سوپاپ و سنسور سرعت خودرو ) و ایسیو ( ECU ) و عملکردها ( پمپ بنزین – کویل دوبل – انژکتورها و … ) را تامین می کند و رله دوبل دارای ۱۵ پایه و سه مرحله عملکرد می باشد .

مراحل عملکرد رله دوبل

۱ – سوئیچ بسته :

در این حالت سوئیچ خودرو به طور کامل بسته است و یک وبتاژ ۱۲ ولت از پایه ۱۰ رله دوبل برای نگه داری اطلاعات حافظه ECU ارسال می شود ( در بعضی از سیستم های انژکتوری مانند ساژم ) و در بعضی خودروها حالت سوئیچ بسته طوری طراحی شده که هر دو رله های دوبل قطع می باشند .

۲ – سوئیچ باز :

در این حالت سوئیچ خودرو به طور کامل باز بوده و ایسیو به مدت ۳ الی ۵ یا ۲ الی ۳ ثانیه به قطعات زیر ولتاژ ۱۲ ولت ارسال می کند : پمپ بنزین – انژکتورها – کویل دوبل – شیر برقی کنیتر – گرمکن سنسور اکسیژن و … البته در همه خودروهای انژکتوری به قطعاتی که در حالت ولتاژ باز ولتاژ ۱۲ ولت در مدت یاد شده ارسال می شود متفاوت می باشد .

۳ – موتور روشن :

در این حالت به طور دائم ولتاژ ۱۲ ولت مورد نیاز به کلیه قطعات ارسال می شود .

این قطعات جزو مهمترین قطعات خودرو هستند که با نیروی الکتریکی کار می کنند و اگر به هر کدام از این قطعات، میزان ولتاژ مورد نیاز ارسال نگردد، خودرو به طور کلی خاموش و یا ضعف عملکردی خواهد داشت.

ما در اینجا قصد مبحث تخصصی در رابطه با رله دوبل را نداشته و تنها به ذکر خلاصه و جزئیاتی در این موارد بسنده می کنیم که برای همه دارندگان خودرو که سررشته فراوانی از قطعات داخلی خودرو ندارند، قابل فهم باشد.

رله دوبل خودرو در کجاست؟

یکی از سوالاتی که ممکن است بسیاری از رانندگان خودرو داشته باشند، این است که مکان قرارگیری رله دوبل در خودروهای مختلف در کجاست؟ معمولا در خودروی پژو ۴۰۵ و سمند این رله در قسمت نزدیکی رادیاتور خودرو و در سمت راننده قرار دارد. در خودروی ۲۰۶ این رله در محفظه BM34 قرار دارد. در پراید، این قطعه در کنار باتری خودرو قرار گرفته است و در سایر خودروها، این رله معمولا در محفظه ECU قرار دارد.

علائم خرابی رله دوبل

• از جمله اولین نشانه های خرابی رله دوبل، عدم روشن شدن خودرو می باشد.
  اگرخودروی شما پس از استارت زدن روشن نمی شود، ممکن است رله دوبل آن دچار مشکل شده باشد.
• اگر پس از باز کردن سوئیچ، چراغ چک خودرو روشن نشود، می تواند نشانه ای بر خرابی رله دوبل باشد.
• هنگام باز کردن سوئیچ، برای دو الی سه ثانیه صدای آغاز به کار پمپ بنزین شنیده می شود. اگر این صدا پس از باز کردن سوئیچ شنیده نشود، می تواند دلیل بر خرابی رله باشد.
• پس از باز کردن سوئیچ، صدای تیک ماننده خفیفی از خودرو شنیده خواهد شد که در صورت خرابی رله، این صدا شنیده نمی شود.

نمی‌دانید که چرا چراغ چک ماشینتان روشن شده است؟ با ۱۰ دلیل رایج آشنا شوید :

⭕️نگاهي به دلايل و عوامل روشن شدن هشدار چک موتور

برای رمزگشایی از كد خطاي چراغ چك، باید ايي سي يو را به دستگاه دیاگ وصل کنید تا علت روشن شدن چراغ مشخص شود.

🔴عوامل روشن شدن چراغ چک

سنسور اکسیژن

سنسور اکسیژن در اوایل دهه 1980 طراحی شد و به عنوان يكي از بخش هاي ضروری سیستم کنترل آلايندگي خودرو شناخته شد. این حسگر، میزان غنی یا رقیق بودن نسبت سوخت به هوای ارسال شده به موتور را اندازه گیری می کند. حسگر اکسیژن، این تغییرات را به واحد كنترل الکترونیکی موتور يا اي سی يو گزارش می دهد. اگر سوخت یا اکسیژن، زیاد وارد موتور شود، حسگر وضعیت را متعادل کرده و آن را تنظیم می کند تا با بیشترین کارایی بسوزد. گاهی اوقات حسگرهاي اکسیژن خوب کار نمي كنند و همین، دلیل مشترک روشن شدن چراغ چک در بیشتر خودروهاست. در بعضی از موارد، حس گرها با مواد افزودنی بنزین یا روغن ناشی از موتورهای کهنه از کار می افتند. علاوه بر آن، موتور، ترکیب مناسبی از هوا و سوخت دریافت نمی کند و همين امر، مشکل ساز می شود.نقص فنی در حس گر اکسیژن، سبب کاهش 40 درصدی در مصرف سوخت می شود. در واقع، اندازه گیری اصلی تغییراتی که در مخلوط سوخت به وجود می آید، توسط حسگر اکسیژن انجام می شود.

در باک

گاهی اوقات شل بودن درِ باک بنزین سبب روشن شدن چراغ می شود که محکم کردن آن هیچ هزینه ای ندارد، مگر آن که خراب بوده و نیاز به تعویض داشته باشد. خوب بسته نشدن در باک پیغام خطایی را به ايي سي يو می فرستد که نشان از نشتی در سیستم بازیابی بخارات بنزین دارد.

مبدل کاتالیزوري

مبدل کاتالیزوري يا همان كاتاليست اگزوز، گران قيمت است و به همين خاطر، دعا كنيد که روشن شدن چراغ به دلیل خرابی آن نباشد. این وسيله، بخشی از سیستم اگزوز به حساب می آید که اغلب گازهای سمی را به گازهای بی ضرر تبدیل مي کند. سوپاپ دود و شمع ها یا هر مورد نامناسب دیگری سبب می شوند تا مبدل کاتالیزوري خوب کار نکند و سبب روشن شدن چراغ شود.

کوئل و شمع

کوئل ، ولتاژ پایین الکتریسیته توليدشده از دینام را به برق با ولتاژ بالا (حدود 12 هزار ولت) و البته با آمپر كم تبدیل می کند که سبب شارژ شدن شمع ها و به حرکت درآمدن موتور می شود. این ولتاژ می تواند از فاصله بین دو الکترود شمع عبور کند و احتراق لازم برای موتور را موجب شود. گاهی اوقات ممکن است شمع به دلیل حرارت بالایی که در معرض آن است، خوب کار نکرده و یا جريان مناسب برق برای روشن شدن موتور را دریافت نکند که در این صورت نيز چراغ چک روشن خواهد شد.
خرابی و یا ضعیف شدن کوئل هم در همین سطح قابل بررسی خواهد بود.

وایرها

وایر شمع سبب می شود تا مصرف سوخت کاهش یابد، به خصوص زمانی که موتور درجا کار می کند. در واقع، خرابی وایر نیز یکی دیگر از دلایل روشن شدن چراغ چک است؛ بنابراین ترک و یا بریدگی آن را هنگام تنظیم موتور بررسی کرده و در صورت مشاهده، به تعویض آن بپردازید.

💢اگر سنسورهاى خودرو كثيف شوند چه اتفاقى مى افتد؟

سنسورهاى خودرو مى توانند بر اثر استفاده ى روزانه از خودرو كثيف شوند. علائم سنسور كثيف شامل، كاهش قدرت موتور، افزايش مصرف سوخت و يا بد كار كردن موتور است.

به طور ميانگين در خوروهاى مدرن امروزى بيش از ٣٠ سنسور وجود دارد. اندازه ى بعضی از اين سنسورها كوچكتر از يك چهارم يك اسكناس رول شده است. سنسورهاى اتومبيل معمولاً براى جمع آورى اطلاعات از سيستم هاى مختلف و انتقال آن به ECU است. حال اگر سنسورها كثيف باشند به طور قابل توجهى بر عملكرد آنها اثر مى گذارد.

اگر خودروى شما دچار مشكلى شود و شما به يك تعميركار مراجعه كنيد، او مطمئناً براى پيدا كردن مشكل سنسورها را چك مى كند. با شناسايى نشانه هاى سنسور كثيف شما راحت تر مى توانيد مشكلات خودرو را برطرف كنيد.

⚫️سنسور اكسيژن

خودروهايى امروزى حداقل داراى يك سنسور اكسيژن هستند. حتى ممكن است با توجه به نوع خودرو ٤ يا ٥ سنسور داشته باشند. امكان اين وجود دارد كه اين سنسورها كثيف شوند، زيرا اين سنسورها در كنار اگزوز قرار دارند. وظيفه ى اين سنسور تشخيص ميزان سوخت، سوخته نشده در سيستم اگزوز است. زمانى كه اين سنسورها كثيف هستند، ممكن است اطلاعات نادرست انتقال دهند و يا حتى هيچ اطلاعاتى ارسال نكنند. در نتيجه مانع مى شود تا سيستم سوخت رسانى تغييرى در ميزان مخلوط هوا و سوخت ايجاد كند. اين مسئله باعث كاهش عملكرد خودرو مى شود و موتور سخت تر كار مى كند.

⚫️سنسور فشار مطلق منيفولد

سنسور MAP (manifold absolut pressure) يا سنسور فشار مطلق منيفولد ميزان فشار داخل منيفولد و دماى هواى وارد شده به آن را اندازه گيرى مى كند. زمانى كه سنسور كثيف است، تغييرات لازم را انجام نمى شود و زمان جرقه زنى با مشكل روبرو مى شود. در نتيجه زمانى كه شما مى خواهيد سرعت را افزايش دهيد موتور بد كار مى كند و عملكرد خودرو كاهش مى يابد.

⚫️سنسور جريان هوا

سنسور MAF (mass air flow) حجم و چگالى جريان هوايى كه وارد موتور مى شود را اندازه مى گيرد و موتور بر اساس آن ميزان سوخت وارد شده را هماهنگ مى كند. زمانى كه اين سنسور آلوده شود، اطلاعات اشتباه ارسال مى كند و ميزان سوخت اضافه شده دچار مشكل مى شود در نتيجه موتور بد كار مى كند و عملكرد خودرو كاهش مى يابد همچنين بهره ورى سوخت نيز كم مى شود.

⚫️سنسور چرخ

سنسور ABS باعث بهبود كنترل خودرو در زمان ترمزگيرى مى شود. اگر اين سنسور كثيف شود باعث روشن شدن چراغ ABS مى شود.

به طور كلى سنسورهايى كه در رابطه با موتور كار مى كنند اگر كثيف شوند، بر عملكرد موتور اثر مى گذارند. ممكن است صداى موتور عوض شود، موتور اصلا كار نكند و يا كارآيى و قدرت آن كاهش يابد. براى مثال، سنسور فشار روغن زمانى كه ميزان روغن موتور كاهش يابد، آن را اطلاع مى دهد. اگر اين سنسور كثيف باشد ممكن است كمبود روغن را اعلام نكند و در نتيجه بر اثر كمبود روغن موتور آسيب ببيند. براى افزايش عمر خودرو و عملكرد بهتر آن بايد سنسورهاى خودرو تميز باشند. اگر خودروى شما مشكلى دارد كه فكر مى كنيد به كثيفى سنسورها ربط دارد بهتر است هرچه زودتر به يك تعميرگاه مراجعه كنيد.

💢 سنسور اکسیژن

در موتور احتراق داخلی این سنسور نسبت اکسیژن موجود در گازهای خروجی از اگزوز را اندازه گیری می کند . مقادیر حاصل برای مدیریت موتور در سیستم های سوخت رسانی انژکتوری و کنترل آلاینده های حاصل از احتراق می رود. در واقع این سنسور میزان غنی یا رقیق بودن نسبت سوخت به هوای ارسال شده به موتور را اندازه گیری می کند.

با استفاده از داده سنسور یک سیستم کنترلی فیدبک حلقه بسته مقدار سوخت ارسال شده به موتور را تصحیح می کند. این سنسور توسط شرکت بوش ابداع گردید و در دهه 1960 توسعه یافت .سنسور اکسیژن‌ شامل‌ بدنه‌ سرامیکی‌ با سره‌ پلاتینیوم‌ است‌. سره‌ سنسور توسط‌ غلاف‌ فلزی‌ محافظت‌ شده‌ است‌. محدوده‌ خارجی‌ این‌ سرامیک‌ پوشش‌ داده‌ شده‌ در معرض‌ اکسیژن‌ موجود در اگزوز قرار دارد. قسمت‌ داخلی‌ آن‌ به‌ اکسیژن‌ موجود در اتمسفر مرتبط‌ است‌. اختلاف‌ بین‌ این‌ دو نقطه‌ باعث‌ تولید ولتاژ در سنسور می‌شود.

قبل‌ از این‌که‌ سنسور عمل‌ کند باید در حدود 300 درجه‌ سلسیوس‌ گرم‌ شود (در حدود 600 درجه‌ فارنهایت‌) و بهترین‌ عملکرد را در حدود دمای‌ 1400 درجه‌ فارنهایت‌ دارا است‌. لذا محل‌ قرارگیری‌ آن‌ را اگزوز در نظ‌ر گرفته‌اند. سنسور اکسیژن مجهز به المان حرارتی است که در شرایط مختلف رانندگی عملکرد آن را تضمین میکند.(برخی از سنسورهای اکسیژن فاقد این المان حرارتی اند و سنسور در نزدیکترین ناحیه منیفولد دود تعبیه شده است مثل خودروی پراید انژکتوری کیت زیمنس) از آنجایی‌که‌ سنسور اکسیژن‌ برای‌ انجام‌ عملکرد صحیح‌ باید پیش‌گرم‌ شود، برخی‌ واحدهای‌ جدیدتر شامل‌ یک‌ هیتر دوازده‌ ولتی‌ بوده‌ تا سنسور را هرچه‌ سریعتر به‌ دمای‌ عملکرد برسانند.

سنسور اکسیژن‌ به‌ ECU کمک‌ می‌کند تا مقدار سوخت‌ مصرفی‌ لازم‌ را براساس‌ مقدار اکسیژن‌ عبوری‌ از اگزوز مشخص‌ کند.

سنسور اکسیژن بر روی مانیفولد دود نصب شده تا نشان دهد که میزان اکسیژن محترق نشده در اگزوز یا به عبارتی آلاینده های اگزوز ، چقدر است. بررسی میزان اکسیژن در اگزوز یکی از راه های اندازه گیری مخلوط سوخت و هوا است.

اگر مخلوط محترق شده سوخت غنی (اکسیژن کمتر ) یا رقیق ( اکسیژن بیشتر ) باشد ، سنسور اکسیژن این تغییرات را به واحد کنترل الکترونیکی ECU ) ) گزارش می دهد.

سنسور اکسیژن شبیه یک ژنراتور کار می کند و هنگامی که به اندازه کافی گرم شود ، از خود ولتاژ تولید می کند. قسمتی از سنسور که در درون مانیفولد دود قرار دارد ، یک حباب سرامیکی زیرکونیومی است که انتهای آن روی پوسته مانیفولد پیچ می شود. قسمت بیرونی حباب با یک لایه متخلخل از جنس پلاتین پوشیده شده و در درون آن دو نوار پلاتینی وجود دارد که به عنوان الکترودها یا کنتاکت ها به کار می روند.

سنسورهای اکسیژن دارای گرم کن در خودروهای جدید استفاده شده اند که برخی از آنها دارای سه یا چهار سیم هستند. سنسورهای تک سیمی که قدیمی تراند، گرم کن ندارند. هنگام تعویض سنسور اکسیژن حتماَ نوع یکسان با نمونه اصلی ( دارای گرم کن یا فاقد گرم کن) را نصب کنید.

این سنسوربرای کنترل و پایین نگهداشتن میزان آلایندگی ها استفاده می شود .
شکل آن شبیه به یک شمع است که بر روی منیفولد دود نصب می شود و با دود خروجی اگزوز به طور مستقیم در تماس است .
این سنسور که نقش یک فیدبک منفی را در سیستم انژکتور دارد نسبت به جریان اکسیژن موجود در دود حساس است . عکس العمل این قطعه در مقابل اکسیژن ، تولید ولتاژ مستقیمی است که بین ۰٫۱ تا ۰٫۹ ولت شدت دارد.

🔴 کار اصلی و هدف نهایی این سنسور ، تنظیم میزان مخلوط سوخت و هوا است.
قبل از اینکه سنسور اکسیژن عمل کند باید حدود۳۰۰درجه سانتی گراد گرم شود ، لذا محل قرار گیری آن در اگزوز در نظر گرفته می شود. امروزه برای عملکرد سریعتر و بهتر سنسور اکسیژن از یک المنت داخلی در آن استفاده می شود تا سنسور را قبل از روشن کردن خودرو به دمای مطلوب برساند.

به یاد داشته باشید که اگر خودروی شما حتی پس از تعویض قطعاتی مثل شمع، وایرها، فیلتر هوا و روغن کارکرد مناسبی ندارد، یکی از قسمت هایی که باید حتما به آن مشکوک شوید، سنسور اکسیژن است. خوشبختانه در بسیاری از خودروهای امروزی، کوچکترین نقصی در این قسمت توسط روشن شدن چراغ چک به اطلاع راننده می رسد. حتی گاهی اوقات مشکل سنسور اکسیژن از برخی اجزای داخلی مثل نشتی شیلنگ خلاء آن است که با هزینه کمتری نسبت به تعویض آن، قابل تعمیر است.